Αποχαιρετιστήριο δώρο από την ΕΣΣΔ: Οι αποτυχίες των αμερικανικών μαχητικών F-35 μπορεί να προκλήθηκαν από έναν σοβιετικό “δούρειο ίππο”

Ended soon

Αποχαιρετιστήριο δώρο από την ΕΣΣΔ: Οι αποτυχίες των αμερικανικών μαχητικών F-35 μπορεί να προκλήθηκαν από έναν σοβιετικό “δούρειο ίππο”

Εάν επιβεβαιωθεί αυτή η εκδοχή, ολόκληρος ο στόλος των αεροσκαφών πέμπτης γενιάς θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο.

Το νέο μαχητικό αεροσκάφος F-35B Lightning ετοιμάζεται να απογειωθεί από το κατάστρωμα του νέου αεροπλανοφόρου της Βρετανίας HMS Queen Elizabeth. Φωτογραφία © Getty Images / Mark Wilson
Το νέο μαχητικό αεροσκάφος F-35B Lightning ετοιμάζεται να απογειωθεί από το κατάστρωμα του νέου αεροπλανοφόρου της Βρετανίας HMS Queen Elizabeth. Φωτογραφία © Getty Images / Mark Wilson

Μυστηριώδεις συντριβές

Το 2021 ήταν ένα δύσκολο έτος για την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ. Τα κατασκοπευτικά αεροσκάφη στη Μαύρη Θάλασσα υπέστησαν τακτικά ηλεκτρονικές βλάβες και το κύριο μαχητικό αεροσκάφος των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ Lockheed Martin F-35 προκάλεσε δύο μεγάλα αεροπορικά ατυχήματα. Πρώτα, το μαχητικό αεροσκάφος F-35B του Βασιλικού Ναυτικού συνετρίβη από το κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου Queen Elizabeth, στη συνέχεια, το αμερικανικό μαχητικό F-35C συνετρίβη ενώ προσπαθούσε να προσνηωθεί στο αεροπλανοφόρο USS Carl Vinson στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Σχεδόν αμέσως μετά τη συντριβή, Αμερικανοί αναλυτές έγραψαν ότι το τελευταίο αεροσκάφος χάθηκε σε “εξαιρετικά καλές καιρικές συνθήκες”, σαν να ήθελαν να υπονοήσουν ότι μια τεχνική δυσλειτουργία θα μπορούσε να είναι η αιτία της συντριβής.

Ένα μαχητικό αεροσκάφος F-35B προσγειώνεται στο αεροπλανοφόρο Queen Elizabeth. Φωτογραφία © Getty Images / LPhot Kyle Heller / Υπουργείο Άμυνας
Ένα μαχητικό αεροσκάφος F-35B προσγειώνεται στο αεροπλανοφόρο Queen Elizabeth. Φωτογραφία © Getty Images / LPhot Kyle Heller / Υπουργείο Άμυνας

Το ατύχημα, σύμφωνα με τους αναλυτές, θυμίζει το περιστατικό με το μαχητικό αεροσκάφος F-35A που συνέβη το 2020. Τότε, το μαχητικό αεροσκάφος “επιτάχυνε ξαφνικά” κατά την προσέγγιση στο διάδρομο προσγείωσης στην αεροπορική βάση Eglin στη Φλόριντα και ο πιλότος δεν μπόρεσε να μειώσει την υψηλή ταχύτητα προσγείωσης, με αποτέλεσμα το αεροσκάφος να καταστραφεί εν μέρει. Ο δεύτερος κύριος λόγος, σύμφωνα με τους Αμερικανούς εμπειρογνώμονες, ήταν ότι οι επιφάνειες διεύθυνσης του αεροπλάνου απλώς “τρελάθηκαν” – εκτράπηκαν προς αντίθετες κατευθύνσεις. Το αεροπλάνο και ο πιλότος, σύμφωνα με την έκθεση της Πολεμικής Αεροπορίας, “χάσανε γρήγορα τον συγχρονισμό τους”, καθώς ο ενσωματωμένος υπολογιστής έδινε εντολή να πέσει η μύτη προς τα κάτω και ο πιλότος έδινε ακριβώς αντίθετες εντολές σε μια προσπάθεια να ματαιώσει την προσγείωση και να κάνει έναν δεύτερο κύκλο. Αισθανόμενος ότι το αεροπλάνο τον αγνοούσε, ο πιλότος εκτινάχθηκε σε χαμηλό ύψος και υπέστη πολλαπλά κατάγματα.

Γιατί το F-35 κοστίζει μια περιουσία;

Στο πλαίσιο του προγράμματος JSF (Joint Strike Fighter), το Πεντάγωνο σχεδίαζε να αποκτήσει τρεις εκδόσεις του αεροσκάφους. Η πρώτη – με τον δείκτη “Α” – προοριζόταν για την Πολεμική Αεροπορία. Η δεύτερη, δείκτης “Β”, σχεδιάστηκε ως μια έκδοση με μικρότερη απογείωση και προσγείωση και ήταν ιδιαίτερα υποσχόμενη για χρήση από αμφίβια επιθετικά πλοία του Σώματος Πεζοναυτών. Η τρίτη και τεχνικά πιο εξελιγμένη τροποποίηση, το F-35C, σχεδιάστηκε ως μαχητικό κάθετης απογείωσης και προσγείωσης.
Το κύριο χαρακτηριστικό του αεροσκάφους είναι το περιστροφικό ακροφύσιο τριών τμημάτων, με το οποίο οι Αμερικανοί μηχανικοί έπρεπε να πειραματισθούν. Η ιδέα για τη χρήση μιας τέτοιας τεχνολογίας εμφανίστηκε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’70, αλλά το μαχητικό αεροσκάφος Convair Model 200 που πρότεινε το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ως κύριο αεροπλάνο καταστρώματος ήταν πολύ περίπλοκο και ακριβό, οπότε όλη η τεχνολογία που δημιουργήθηκε για την τεχνική αυτή μπήκε στο ντουλάπι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παρεμπιπτόντως, ο πλησιέστερος σύμμαχος είχε ήδη ένα παρόμοιο αεροσκάφος – το βρετανικό Hawker Siddeley Harrier εισήλθε στο στρατό το 1969 και θεωρείται επισήμως το πρώτο αεροσκάφος αιωρούμενης κυκλοφορίας μαζικής παραγωγής. Οι Αμερικανοί της McDonnell Douglas το αναβάθμισαν τελικά σε AV-8B Harrier II και το έθεσαν σε υπηρεσία. Το πρώτο σοβιετικό αεροσκάφος Yak-38 απογειώθηκε το 1970, και ο υπερσύγχρονος “διάδοχός” του, το αεροσκάφος κάθετης απογείωσης και προσγείωσης Yak-141, πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση το 1987, σχεδόν ταυτόχρονα με την έναρξη λειτουργίας του AV-8B Harrier II.

Ο δυτικός κόσμος και η Σοβιετική Ένωση εισήλθαν τότε σε δύο διαφορετικές εποχές. Για τους πρώτους ήρθε η εποχή της παγκόσμιας στρατιωτικής κυριαρχίας και στη Σοβιετική Ένωση, που σπαρασσόταν από την οικονομική κρίση, δεν υπήρχε χώρος για ένα τεχνολογικά προηγμένο και βαριά οπλισμένο αεροσκάφος “κάθετης [απογείωσης και προσγείωσης]”.
Σε ένα κρίσιμο σημείο για τους εγχώριους κατασκευαστές αεροσκαφών, όταν το μαχητικό δεν ήταν ακόμη έτοιμο για μαζική παραγωγή και δεν υπήρχαν χρήματα για την τελειοποίησή του, εμφανίστηκαν στον ορίζοντα Αμερικανοί μηχανικοί αεροσκαφών. Οι μηχανικοί της Lockheed αποφάσισαν να συγκρίνουν το σοβιετικό περιστροφικό ακροφύσιο με το δικό τους και χρηματοδότησαν εν μέρει την τελειοποίηση του Yak-141 σε σκληρό νόμισμα με αντάλλαγμα την πρόσβαση σε τεχνικά δεδομένα και έγγραφα για το σοβιετικό αεροσκάφος “κάθετης [απογείωσης και προσγείωσης]”.

Γιατί οι ΗΠΑ έκλεψαν σοβιετικά σχέδια;

Αφού μελέτησε κάποιες σοβιετικές λύσεις, η Lockheed Martin αποφάσισε να αλλάξει ριζικά τον σχεδιασμό του περιστροφικού ακροφυσίου 3BSD, και θα ήταν πιο σωστό να πούμε ότι επανασχεδιάστηκε, δηλαδή “εφευρέθηκε εκ νέου”. Λίγα χρόνια αργότερα, μετά από μια επίσκεψη στη Ρωσία, οι Αμερικανοί παρουσίασαν το πρώτο πρωτότυπο του F-35B – ένα όχημα με δυνατότητα βραχείας απογείωσης και προσγείωσης, το σύστημα ελέγχου απογείωσης του οποίου αποδείχθηκε ότι ήταν παρόμοιο σαν δύο σταγόνες νερό με τη σοβιετική προσέγγιση. Η θέση του θαλάμου του ανεμιστήρα ανύψωσης, οι ουραίες δοκοί του αεροσκάφους τέθηκαν σε σχέση με τον κινητήρα ανύψωσης στις ίδιες γωνίες όπως και στο Yak-141.
Η συνεργασία με τη Lockheed Martin δεν έχει ακόμη ομολογηθεί, αλλά ο πρώην πιλότος του αμερικανικού Ναυτικού Henry Saar εξηγεί ότι “η ομοιότητα μεταξύ των δύο μηχανών είναι εντυπωσιακή”.

“Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπήρχαν αρκετά χρήματα και χρόνος για την ανάπτυξη του Yak-141. Επιπλέον, οι εξαγωγικές του δυνατότητες δεν ήταν σαφείς – η ΕΣΣΔ είχε πολλούς συμμάχους μέχρι τότε, αλλά σχεδόν κανείς δεν διέθετε ανεπτυγμένο ναυτικό και δεν ήταν πολύ φθηνό να χρησιμοποιηθούν τέτοια αεροσκάφη σε άλλα περιβάλλοντα. Η Lockheed ακολούθησε διαφορετικό δρόμο – σχεδίαζε να αναπτύξει μια γραμμή παραγωγής μεγάλης κλίμακας, οπότε χρησιμοποίησε την καλύτερη τεχνολογία που μπορούσε να αντλήσει από οπουδήποτε.”
Henry Saar.
Πρώην πιλότος αεροσκαφών καταστρώματος του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ

Γιατί τα F-35 συνεχίζουν να συντρίβονται;

Υπάρχει μια ελάχιστα αξιοσημείωτη λεπτομέρεια στην ιστορία των συντριβών των μαχητικών αεροσκαφών F-35: το μεγαλύτερο μέρος των προβλημάτων αποκαλύπτεται μόνο σε αεροσκάφη καταστρώματος που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο χρησιμοποιούνται για απογειώσεις με αυξημένη επιβάρυνση του κινητήρα. Το Yak-141 χρησιμοποιούσε διάφορα θερμοανθεκτικά κράματα για τα τεράστια φορτία και τις υπερυψηλές θερμοκρασίες και το περιστροφικό ακροφύσιο του αεριωθούμενου αποτελούμενο από σειρά στρώματα, όπου κάθε στρώμα, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών τοιχωμάτων του ακροφυσίου, ήταν κατασκευασμένο από έναν ειδικό τύπο κράματος. Τα υλικά βασίζονταν σε κράματα βανάδιου-τιτανίου και βανάδιου-χρωμίου, η τεχνολογία των οποίων, σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, δεν περιήλθε στους Αμερικανούς μαζί με τα σχέδια.

Υπερηχητικό μαχητικό κάθετης απογείωσης Yak-141, 1994. Φωτογραφία © TASS /Vladimir Yatsina
Υπερηχητικό μαχητικό κάθετης απογείωσης Yak-141, 1994. Φωτογραφία © TASS /Vladimir Yatsina

Τα ίδια κράματα χρησιμοποιήθηκαν επίσης για την κατασκευή του συστήματος καυσίμου του Yak-141, το οποίο, παρεμπιπτόντως, ήταν το ίδιο και για τους δύο κινητήρες, ανύψωσης και ώσης. Η ακριβής σύνθεση του περιστροφικού ακροφυσίου του F-35 είναι άγνωστη, αλλά (μαζί με παρόμοια κράματα) χρησιμοποιεί κεραμικά ανθεκτικά στη θερμότητα – τα ίδια με αυτά που χρησιμοποιούνται στα αμερικανικά διαστημικά λεωφορεία Space Shuttle. Ορισμένες αναφορές υποδηλώνουν ότι χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή εξωτερικών στοιχείων του περιστροφικού ακροφυσίου. Θεωρητικά, αυτή η λύση φαίνεται πιο ενδιαφέρουσα, επειδή μειώνει το βάρος του εξαρτήματος και αυξάνει την αντοχή του στη φθορά. Ωστόσο, αυτό που είναι φυσιολογικό για τα διαστημικά λεωφορεία θα μπορούσε να αποβεί μοιραίο για ένα μαχητικό αεροσκάφος – οι πιλότοι σπάνια αντιμετωπίζουν προβλήματα σε κανονικές πτήσεις, αλλά οι πιλότοι των F-35 που απογειώνονται από τα καταστρώματα των αεροπλανοφόρων παραπονιούνται τακτικά για δυσλειτουργίες του κινητήρα. Εν μέρει η λύση του αινίγματος μπορεί να βρίσκεται στο αλμυρό θαλασσινό νερό. Αυτές οι εικόνες δείχνουν σαφώς ότι τα νέα μαχητικά καταστρώματος F-35C, τα οποία δεν έχουν πετάξει εδώ και αρκετά χρόνια, έχουν χάσει σχεδόν εντελώς την επίστρωση του ραδιοαπορροφητικού τους περιβλήματος.

Σύμφωνα με τον διαδάκτορα μηχανικό αεροναυπηγό Yevgeny Dubrovin, εκτός από την άτρακτο, το αλμυρό νερό και οι αναθυμιάσεις μπορεί να επηρέασαν και άλλα εξαρτήματα του αεροσκάφους.

“Για να το κάνω πιο απλό, θα κάνω τον εξής παραλληλισμό: η ιστορία των μαχητικών αεροσκαφών F-35 μοιάζει με την ιστορία του iPhone 13. Πολλοί άνθρωποι το χρησιμοποιούν, υπάρχουν λίγες πραγματικές κριτικές και κανείς δεν θα επισημάνει τις αδυναμίες του όταν το πουλάει. Η κίνηση να δανειστούμε μέρος της τεχνολογίας των περιστροφικών ακροφυσίων ήταν αναμφίβολα μια επιτυχία, αλλά είτε το κράμα επιλέχθηκε λανθασμένα είτε υπήρξε κάποια τεχνολογική αποτυχία σε κάποιο στάδιο. Οι αστοχίες στα καύσιμα, οι βλάβες των μονάδων καυσίμου (π.χ. αντλίες) είναι η πραγματικότητα του F-35. Οι ΗΠΑ είχαν ένα εξαιρετικό αεροσκάφος πριν – το F/A-18 Super Hornet. Δεν υπάρχουν τέτοια προβλήματα εκεί. Και στα προβλήματα υλικού, θα πρέπει να προσθέσουμε και τα προβλήματα λογισμικού. Ως αποτέλεσμα, όταν φτάνει στις μέγιστες λειτουργίες του, το αεροσκάφος αρχίζει να “φρικάρει”, επειδή οι βλάβες εμφανίζονται εκεί που δεν θα έπρεπε…”

Evgeny Dubrovin
Διδάκτωρ Τεχνικών Επιστημών, μηχανικός αεροναυπηγός

Οι εμπειρογνώμονες της αεροπορίας δυσκολεύονται να απαντήσουν στο ποιο ακριβώς μπορεί να είναι το πρόβλημα – αν οι μηχανικοί της Lockheed Martin δεν έχουν μελετήσει πλήρως την τεχνολογία του κινητήρα με το περιστροφικό ακροφύσιο ή αν οι σοβιετικοί μηχανικοί άφησαν σκόπιμα έναν “δούρειο ίππο” στα σχέδια, τα οποία πήγαν στη Δύση. Αλλά δεν είναι πλέον δυνατόν να ματαιωθεί [η παραγωγή] του F-35 και να ασχοληθούμε με την επιδιόρθωσή του – το αεροσκάφος πωλείται με επιτυχία όχι μόνο στην Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, τους Πεζοναύτες και το Ναυτικό, αλλά και σε όλους τους πιθανούς συμμάχους. Το κατά πόσον το F-35 μπορεί να θεωρηθεί ένα πολλά υποσχόμενο μαχητικό με μεγάλη λειτουργικότητα κάτω από τέτοιου είδους ελαττώματα παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα.

Πηγή: https://life.ru/p/1468140

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.